Een vriendin van de Duurzame meisjes wil weten of er ook make-up en crèmes bestaan zonder palmolie. Met haar Indonesische roots maakt mijn vriendin zich zorgen over het vernietigende effect dat de palmolie-industrie heeft op de regenwouden van Indonesië en haar bewoners waaronder de orang-oetan en de laatste Sumatraanse tijgers. En terecht, de bosbranden en bijkomende luchtvervuiling zijn een groot probleem. Samen gingen we op onderzoek uit.
Palmolie wordt in de cosmeticaproducten als een natuurlijk alternatief voor aardolie gebruikt. Behalve in cosmetica is palmolie terug te vinden in duizenden andere dagelijkse producten zoals chocoladerepen, tandpasta, tortilla chips, shampoo en afwasmiddel. Mooi dat er zo minder aardolie wordt verbruikt, maar de grote vraag naar palmolie heeft er de afgelopen decennia voor gezorgd dat in Indonesië bossen ter grootte van Duitsland zijn verdwenen om plaats te maken voor palmolie- en papierplantages. Ondanks strengere regels en afspraken ging er tussen augustus en november van 2015 nog steeds meer dan 2 miljoen hectare Indonesisch regenwoud in rook op. En de wereldwijde vraag naar plantaardige oliën blijft alleen maar stijgen.
Duurzame palmolie?
Zijn er dan ook duurzame palmolieplantages? Ja zeker. Bedrijven kunnen hun palmolie afnemen bij gecertificeerde palmolieproducenten, maar of deze palmolie daadwerkelijk duurzaam is valt nog zeer te betwijfelen. Er heerst veel corruptie en handhaving van de wetten blijft achter. Uit onderzoek van Greenpeace onder 14 grote multinationals blijkt dat slechts één bedrijf bijna 100 procent van de gebruikte palmolie kan herleiden naar de plantage waar het vandaan komt.
Gelukkig heeft President Joko Widodo (a.k.a. president Jokowi) van Indonesië op 14 april bekend gemaakt dat er een stop komt op nieuwe vergunningen voor palmolie plantages. Ok, mooie belofte. Maar eerst maar eens een zomer in de Indonesische regenwouden zonder bosbranden, want hoe graag de president het ook wil, lokale corruptie viert nog altijd hoogtij.
Op zoek
Reden genoeg om eens een kritisch kijkje te nemen in onze eigen make-up lades. Veel van onze crèmepjes en make-upjes bevatten palmolie. Al jaren kocht ik alleen nog maar natuurlijke merken, vooral omdat ik voor veel andere producten een spontane allergie ontwikkel. Maar als er op een product “Biologisch” of “Proefdiervrij” staat, beteken het nog niet dat er geen palmolie in zit. Producten die beter zijn voor mijn huid, zijn niet altijd automatisch beter voor het milieu. En hoewel deze natuurlijke crèmes pretenderen geheel natuurlijk te zijn valt het mij op dat ook deze nog verschillende chemische ingrediënten bevatten waar ik mijn twijfels over heb. Zijn ze wel zo natuurlijk als zij claimen te zijn?
Met zijn drieën brengen wij een bezoekje aan C Cosmetics in de Herenstraat in Amsterdam. ‘Uitsluitend schone, natuurlijke cosmetica, staat op de website vermeld. De dame van de salon staat ons uitgebreid te woord. Nee, die natuurlijke crèmes die wij gebruiken zijn ook niet gezond. We krijgen een kaartje waarop alle ongezonde ingrediënten staan en op de achterkant staan ingrediënten die wel goed voor je zijn.
Detoxen
Ok, dus van af nu moeten we ons aan dit lijstje houden en dan zitten we goed? Nog niet. Ze raadt ons aan eerst detoxen van alle crèmes en make-upjes die we ooit hebben gebruikt. Willen we met een schone lei beginnen dan moet ons gezicht een maand zonder zeep, creme en make-up door het leven. Waarna onze natuurlijke huid bescherming het weer zal overnemen. Ze vergelijkt het met lippenbalsem. Als je dat veel gebruikt maken je lippen zelf niet meer dat beschermende stofje aan en kun je na een tijdje niet meer zonder.
Nu ben ik van om de dag haar wassen overgestapt op één keer in de week en heb gemerkt dat mijn haar een stuk beter en voller is gaan zitten. Toch, een paar weken met vet haar rondlopen is tot daar aan toe, maar geen crèmes en geen make-up? Bij twee graden temperatuur verschil barst mijn huid al open. En sinds ik de dertig ben gepasseerd zijn er weinig dagen voorbij gegaan zonder een beetje concealer of foundation. Mijn twee duurzame vriendinnen net zo min.
De dame van de salon leidt ons door de winkel en legt ons de werking uit van haar producten. Dan stelt mijn Indonesische vriendin de hamvraag. ‘Maar bevatten uw producten palmolie?’ Ze kijkt verbaasd op. ‘Tja, veel producten bevatten wel palmolie. Dat is één van de weinige betaalbare alternatieven voor aardolie.’ Nu weten we dat veel cosmetica merken palmolie van duurzame bedrijven inkopen, maar wij zijn juist op zoek naar palmolie vrije producten dus daar moeten we nog even verder voor kijken.
We besluiten een maandje te gaan detoxen met de palm olie vrije reiniger en tonic die de verkoopster ons aanraadt. De eerste dag zonder make-up vind ik best spannend. Ik app mijn vriendinnen een foto van mijn ochtendhoofd. ‘Daar gaan we!’ Ongemakkelijk verontschuldig ik me tegenover iedereen die ik zie dat ik een maand detox. Maar vies kijkende gezichten blijven uit. Mensen halen hun schouders op of zeggen ‘Oh ja? Wat goed.’ En praten verder over een echt interessant onderwerp. Het mooi opgemaakte meisje achter de kassa kijkt me ook niet anders dan gewoonlijk.
Het is duidelijk dat de make-uploosheid in mijn hoofd vele malen groter is dan daar buiten. Ook mijn detoxende vriendinnen zijn verbaasd over de reacties. ‘Niemand op mijn werk heeft er iets van gezegd. Maar misschien durven ze er niets van te zeggen?’ ‘Nee bij mij ook niet!’ zegt mijn Indonesische vriendin verbaasd.’ Toch besluiten we in de tweede week een beetje te smokkelen: mascara mag wel. Het gaat immers om onze huid…
Schoonheidsideaal
Als de maand bijna om is merk ik een duidelijk effect. Het herstellend vermogen van mijn huid is verbeterd. Waar mijn huid eerst altijd schilferde, of erger, openbarstte van centrale verwarming en airco merk ik dat ik daar nu geen last meer van heb. Toch zit na een maand detoxen het grootste verschil in mijn houding tegenover make-up. De vanzelfsprekendheid van make-up is weg.
Ik ben met concealer en foundation begonnen toen ik op een hip kantoor werkte waar alle vrouwen eruit zagen om door een ringetje te halen. Onbewust ben ik aan dit schoonheidsideaal mee gaan doen.
We bespreken met zijn drieën onze ervaringen en wat blijkt? Onafhankelijk van elkaar zijn we tot de conclusie gekomen dat onze huid is erop vooruit gegaan, maar vooral onze houding tegenover make-up is veranderd. Deze maand zonder make-up heeft ervoor gezorgd dat we alle drie blijvend minder make-up gaan dragen. Stel nou dat niemand make-up zou dragen? Dan ziet niemand er slecht uit!’ grap ik. Maar we leven nu eenmaal niet in een make-uploze wereld en we vinden het ook nog gewoon leuk om ons af en toe op te tutten. Dus de volgende stap is perfecte palmolievrije crème en make-up te vinden.
Een lege make-up la
Cosmetica zonder palmolie blijkt inderdaad moeilijk te vinden. Na vele merken te hebben bekeken en geprobeerd kom ik uit op de crèmes en make-up van Dr. Hauschka. Ze staan op een gedeelde tweede plaats in de Rankabrand lijst. Niks geen conserveermiddelen, gekke stofjes of dure marketing met topmodellen. Je betaalt een eerlijke prijs, want alle ingrediënten zijn natuurlijk, biologisch én fairtrade. Alleen de coverstick 01-03 van Dr. Hauschka bevat palmolie, maar ze hebben gekozen voor palmolie van biologische plantages in Zuid-Amerika waar op milieuvriendelijke wijze wordt geproduceerd.
Inmiddels is mijn make-up laatje vrij leeg. Al mijn oude make-up en crèmes heb ik weggegeven en in de plaats liggen producten van bewuste palmolie-vrije merken. Ook mijn duurzame vriendinnen zijn enthousiast. Onze make-up lades verwoesten geen Indonesische oerbossen meer.
Inheemse leiders van drie continenten roepen landen in Europa op tot een boycott van palmolie, 7 mei, 2016 Londen (Kingsley Uzondu/FPP)
Ps 1.
Ik ben blij om te melden dat inmiddels ook mijn gootsteenkastje palmolie-vrij is. Het huishoudelijke schoonmaakmerk Ecover heeft recent de palmolie in hun producten vervangen door algenolie. Gelukkig zijn er steeds meer merken die wel met alternatieve oliën werken. Want zolang er niet (meerdere) duurzame alternatieven zijn voor aardolie zal het probleem van de schadelijke palmolieplantages zich blijven verplaatsen. Na Indonesië maakt Kameroen zich nu grote zorgen om hun eigen oerbossen en mensapen.
Ps 2.
Nog even en make-uploosheid is een trend. Alicia Keys heeft 31 mei jl. bekend gemaakt dat zij helemaal stopt met het gebruik van make-up. Held!
‘I don’t want to cover up anymore. Not my face, not my mind, not my soul, not my thoughts, not my dreams, not my struggles, not my emotional growth. Nothing.’ – Alicia Keys
+++
Overige bronnen:
The Guardian heeft een mooi dossier aangelegd over Palmolie:
https://www.theguardian.com/environment/palm-oil
Confronterende kaart van Indonesië:
http://www.greenpeace.org/seasia/id/Global/seasia/Indonesia/Code/Forest-Map/en/index.html
De duurzame meisjes zijn benieuwd naar jouw mening! Ga naar de post op onze Facebookpagina.